Het zal de tijd zijn maar iedereen is druk bezig om uitleg video’s te maken. Zo ook ik. Ik gebruik hiervoor Keynote. Dat is de Powerpoint die je bij Apple producten krijgt. Keynote is een gewelidig programma. Alles zit daar waar je het verwacht. Iets waar ik met Powerpoint nogal eens moeite heb. Mooi aan Keynote is dat je delen van je presentatie kan voorzien van beweging. Ook kan je alles exporteren als video. En je kan het geheel ook opnemen als presentatie waarbij Keynote een heel dashboard scherm maakt met de huidige dia, de volgende dia, de tijd, de aantekeningen bij de bladzijden, de microfoon sterkte enz. Je praat tegen je scherm, klikt wat met je muis en dan heb je vanzelf een mooie video.
Ik wil graag “live” praten bij de presentaties dus maak ik fimpjes die ik kan laten zien en waar ik iets bij kan zeggen, maar die op zich ook zelfstandig te volgen moeten zijn zonder gesproken tekst. Een paar voorbeelden hieronder.
Tsjernobyl en recenter Fukushima hebben duidelijk gemaakt dat radioactiviteit onze aandacht nodig heeft. Het is een -natuurkundig gezien- mooi proces. De gevolgen van een foutje zijn echter enorm. En toch komen we straling en radioactiviteit dagelijks tegen. En niet alles is even schadelijk.
Om leerlingen hier over na te laten denken is het nodig om ze van informatie te voorzien. Er moet les over worden gegeven. En wel in de onderbouw (want helaas kiest niet elke leerling natuurkunde). Opvallend is dat niet alle methoden een hoofdstuk hebben over straling en radioactiviteit. Steeds meer docenten zien echter wel het belang in om het onderwerp te behandelen en maken/zoeken dan zelf de informatie bij elkaar om de lessen te geven. Afgelopen jaar heb ik als een soort van bijlage bij de lessen over straling en radioactiviteit een website gemaakt met -in het kort- de rode draad van wat ik leerlingen wil vertellen (in de onderbouw, meestal aan het einde van klas 3 voor havo/vwo). Met plaatjes, opgaven, video’s, beschrijvingen van onderzoekers die een rol hebben gespeeld bij het onderwerp, enz.
De website is niet bedoeld voor zelfstudie, maar echt als bijlage bij de lessen. Als er een digitaal bord in het lokaal is zijn via de website ook de plaatjes en filmpjes snel terug te vinden. De meeste gegevens hebben een creative commons licentie wat gebruikers veel mogelijkheden biedt. De website is nog niet helemaal compleet. Maar zoals dat vaak gaat is het wachten tot het onderwerp weer gegeven wordt om tijd en ruimte te hebben om verder te gaan.
Zo nu en dan is er een opgave die voor leerlingen werkelijk een brug te ver is. Zelfstandig lukt het niet, na de uitleg lukt het niet en na vele malen uitleggen lukt het nog steeds niet.
De opgave met een poes en een plank is hier een voorbeeld van. Iemand (wie blijft onduidelijk in de opgave) legt een plank op de kade muur. De plank steekt uit boven het water maar blijft wel liggen. Dan komt er een poes. De poes loopt over de plank van de kade tot boven het water. De vraag dringt zich op: hoever kan de poes lopen voordat het geheel in het water beland.
Leerlingen hebben geen moeite met het idee van een plank die uitsteekt en niet valt (ze kunnen dat zelf proberen met een liniaal of een boek). Ook zijn ze bekend met het begrip zwaartekracht en het tekenen van deze zwaartekracht als vector vanuit het massa middelpunt. Ook kunnen de leerlingen zich voorstellen dat de poes met plank te water gaat als de poes te ver doorloopt.
Maar ze vinden het lastig om te komen tot een berekening. Het omzetten van de tekst samen met de beelden in het hoofd naar een natuurkundige berekening loopt spaak. Enkele leerlingen zien wat de bedoeling is en lossen de -overigens eenvoudige berekening- snel op. Na de eerste uitleg valt het kwartje bij nog een groep leerlingen, maar de rest blijft in het duister ronddolen.
Voor mij is het niet altijd duidelijk waarom leerlingen hier niet uit komen. Als je het aan ze vraagt zien ze vaak niet het belang om de opgave te doorgronden (“Die opgave hebben we toch al gedaan meester”) en wordt ik niet veel wijzer. Ook niet als je aangeeft dat een vergelijkbare opgave in het proefwerk terug komt. Een aantal leerlingen doen wel hun best om de opgave alsnog te begrijpen maar missen daarbij nette duidelijke aantekeningen (zonder dat dit ze tot een bepaald inzicht brengt).
Aangezien ik in de les geen tijd meer vrij kan maken om de opgave nog een keer uit te leggen op weer een andere manier lijkt het goed om een uitleg online te zetten. Een uitleg waar de leerling alleen of samen met iemand mee aan het werk kan. In deze tijd zijn hiervoor vele mogelijkheden waaronder de volgende:
En allemaal met hun eigen voor- en nadelen. Met de Livescribe Echo pen (winkel in Nederland) kan de uitleg op papier geschreven worden en wordt de tekst samen met de gesproken uitleg opgenomen. Deze gegevens kunnen zeer simpel online gezet worden (of als pdf met geluid worden opgeslagen). Nadeel is dat bestaande tekst of plaatjes niet gebruikt kunnen worden. En het systeem heeft moeite met terug springen in de tekst (bijvoorbeeld om een eerder gemaakte tekening aan te vullen). Een weblog/elo bericht bestaat vaak uit tekst omdat de plaatjes eerst gemaakt moeten worden en later ingevoegd worden in het bericht. Een powerpoint presentatie kan goed werken (leerlingen hebben wel het programma nodig) maar moet ook eerst gemaakt worden. Als een Powerpoint presentatie bijvoorbeeld bij Slideshare wordt neergezet kunnen de leerlingen ook zonder programma (in een browser) kijken. Een screencast is een uitleg op de computer die wordt opgenomen (er ontstaat dan een video). Er zijn natuurlijk ook nog vele andere mogelijkheden om een uitleg online te krijgen.
Bij mezelf merk ik een dubbel gevoel bij online uitleg waarbij gesproken wordt. Op zich is het wel relaxed om even achterover te leunen en het geheel aan te horen, maar tegelijkertijd is het terug zoeken van informatie lastig. En leerlingen hebben de behoefte om elke gemaakte stap tot zich door te laten dringen, te analyseren en van daaruit weer verder te gaan.
Als experiment heb ik een screencast gemaakt zonder geluid. Als er een digibord in het lokaal hangt is er vast al wel een uitleg digitaal beschikbaar. Als uitgangspunt heb ik de SMARTboard Notebook presentatie gebruikt. Hoewel deze presentatie voor in de les prima is blijkt hij voor een video niet uitgebreid genoeg te zijn. Om de video te stroomlijnen zijn veel meer dia’s nodig dan in een klas situatie. Uiteindelijk heb ik ongeveer 100 dia’s gemaakt voor de uitleg (terwijl 10 in de klas ruim voldoende is). Hierbij is het belangrijk om een logisch verhaal te krijgen en in alle dia’s consequent te zijn. Zo werd de “plank” op een gegeven moment een “balk” wat niet de bedoeling was.
De presentatie heb ik vervolgens afgespeeld (gewoon doorklikken met de pijltjes toetsen) en tegelijk het geheel opgenomen. Hiervoor heb ik de Quicktime functie “Schermopname” gebruikt die in de standaard versie van Quicktime (gebruikte versie 10.1) meegeleverd wordt.
De video heb ik voor leerlingen als download op mijn vak website gezet en ook bij YouTube geüpload. Nu nog even afwachten wat de reacties zijn van de leerlingen.
Uiteindelijk is het een nogal tijdrovend geheel gebleken. En heb ik waarschijnlijk nog niet DE handige manier gevonden om dit te doen. En kan ik nog wat verder experimenteren.
When schools had start teaching children that there are some problems that don’t have a correct answer. Stop giving them lists of questions, every single one of which has an answer, and there is an authority figure in the corner behind the teachers desk who knows all the answers.
And if you can’t find the answers you must be lazy or stupid.
When schools stop doing that all the time, I will admit that yes, it’s obvious that trial and error is a good thing.
We vertellen het leerlingen vaak. Begin maar, kijk hoever je komt, het geeft niet als je fouten maakt, …. Niet dat leerlingen er echt naar luisteren of er naar handelen maar het idee om fouten te maken (te durven maken) en daarvan te leren is meer dan nuttig.
Vandaag was ik bezig met een tweede klas. Leerlingen hadden een 4,5 Volt batterij gekregen met de opdracht om deze over te tekenen. Mooie tekeningen ontstaan dan maar niemand kijkt waarom het ene pootje lang is en het andere pootje kort. De tweede tekening was van dezelfde batterij maar nu samen met een lampje dat brandt. Sommige leerlingen zien dat snel. Andere leerlingen krijgen het lampje niet aan het branden. Proberen dezelfde handeling nog 10 keer en komen tot de conclusie dat het lampje kapot is (wat niet het geval is, wel hebben ze inmiddels de batterij 10 keer kortgesloten). Uiteindelijk duurt het lang voordat alle lampjes branden en de tekeningen gemaakt zijn. Het was veel sneller gegaan als ik het lampje brandend had laten zien en de tekening op het bord had gezet. Maar toch denk ik dat de leerlingen nu meer geleerd hebben.
Leerlingen weten inmiddels dat ik een “luie” docent ben. De leerlingen horen wel wat ze moeten doen, maar niet precies hoe ze het moeten doen of wat ze moeten zien. Wel krijgen ze vragen en opmerkingen bij hun waarnemingen: “Waarom moet het lampje zo worden gehouden”, “Volgens mij moet het lampje andersom worden aangesloten” (wat niets uitmaakt), … En langzaamaan zie je de kwartjes vallen. Bij elke leerling op een ander moment, naar aanleiding van een ander voorval, maar de kwartjes vallen. En daar gaat het om.
Bij veel vakken is het nodig om gewoon te beginnen. Opgaven aan te pakken, vast te lopen, hints te krijgen en dan weer verder te prutsen. Net zolang tot het geen prutsen meer is maar een vaardigheid die succesvol gebruikt kan worden.
Derek Sivers heeft een mooie video geplaatst op zijn YouTube kanaal: “Why You Need to Fail“. In bijna 15 minuten gaat hij in op 3 redenen om fouten te maken.
The importance of failure – for effective learning, growth mindset, and quality through experimentation.
Hoewel het in het Engels is zouden leerlingen hier toch eens naar moeten kijken (misschien bij Engelse les) of anders ouders tijdens een ouderavond laten kijken in de hoop dat die leerlingen kunnen aansporen. Het zou helpen als leerlingen meer fouten gaan maken. Dat wil zeggen dat ze werk maken van het leren.
Derek Sivers heeft overigens ook mooie presentaties gegeven bij TED. Mijn favoriet is “Weird, or just different?” over het kijken naar dingen vanuit verschillend perspectief (in 3 minuten).
Salman Khan geeft zijn visie op het onderwijs met zijn presentatie “Let’s use video to reinvent education”. De KahnAcademy is inmiddels een enorme steun voor (vooral Amerikaanse) kinderen die worstelen met wiskunde. Er zijn inmiddels meer dan 2200 filmpjes waarin een klein deel van de wiskunde wordt uitgelegd en leerlingen kunnen de filmpjes bekijken, stopzetten, nogmaals bekijken, … totdat het onderdeel duidelijk is.
De Kahn Academy heeft inmiddels ook een heel leerling volgsysteem waarbij van elke leerlingen gevolgd kan worden welk onderdeel ze wel en wel onderdeel ze nog niet begrijpen.
Kunnen leerlingen (bij het vak verzorging) zich voorstellen dat het wassen van lakens en kleren vroeger anders ging dan nu? Nog niet zo heel lang gelden waren wasmachines een luxe. En die wasmachines leken nog niet zo op de wasmachines die we nu kennen.
foto: eazy (cc by-nc) via flickr.com (1)
De Miele 155/1 wasmachine uit ongeveer 1950 op de foto hierboven doet het niet meer zo goed, maar deze wasmachines worden nog steeds (werkend) aangeboden op Marktplaats.nl. Hoe ziet uw nieuwe wasmachine er over 50 of 60 jaar uit? Op de website Kress staan enkele korte reclamefilmpjes over wasmiddelen van eind jaren 50, begin 60 (van de vorige eeuw) (in het Duits). Bijvoorbeeld:
Nadat reclamefilms eerst vooral in de bioscoop getoond werden kwam in 1956 de eerste Persil reclame op televisie (Mahlzeit). De moeite waard om samen met leerlingen te bekijken en te bedenken hoe het wassen veranderd is in een halve eeuw. Deze filmpjes kunnen snel op een SMARTboard getoond worden. Meer recentere reclame filmpjes over wasmiddelen staan er ook bij.
Bernard Blogt 