Als docent vind ik het fijn om een verzameling opgaven bij de hand te hebben over een onderwerp. Om een onderwerp te herhalen, als exit ticket, of om te voorkomen dat leerlingen zich bij de deur verzamelen als de les 5 minuten voor de bel dreigt te eindigen.
Bij het onderwerp momenten heeft een opgave vaak een tekening nodig. Minimaal een lijn, een draaipunt en een aantal krachtpijlen. Maar, zo vroeg ik me af, kan dat niet iets beter? Uiteindelijk heb ik een programma gemaakt om een figuur samen te stellen. Als gebruiker kan ik veel dingen instellen. Bijvoorbeeld of ik de massa (in kg) van een blokje wil aangeven of liever het gewicht (in N). Of ik één of twee draaipunten wil hebben. Of ik een kracht wil laten uitoefenen door een veer.
Als docent kan ik nu relatief snel een groot aantal plaatjes maken die ik in PowerPoint kan zetten, waar ik een werkblad van kan maken in Word, of die ik in een digitale leeromgeving kan plaatsen.
De website kan ook gebruikt worden voor leerling activiteiten.
Leerlingen kunnen misschien opgaven maken en die verzamelen in een centraal document. Als ze weten dat er minimaal één opgave uit de verzameling ook in de toets komt weten hoe ze zich kunnen voorbereiden.
Uiteindelijk gaat het hier om eenvoudige plaatjes. Die toevallig digitaal gemaakt worden. Waardoor ineens nieuwe mogelijkheden ontstaan. Probeer het zelf eens! De plaatjes hebben een creative commons licentie (cc-by) en zijn vrij te delen met collega’s.
Het zal de tijd zijn maar iedereen is druk bezig om uitleg video’s te maken. Zo ook ik. Ik gebruik hiervoor Keynote. Dat is de Powerpoint die je bij Apple producten krijgt. Keynote is een geweldig programma. Alles zit daar waar je het verwacht. Iets waar ik met Powerpoint nogal eens moeite heb. Mooi aan Keynote is dat je delen van je presentatie kan voorzien van beweging. Ook kan je alles exporteren als video. En je kan het geheel ook opnemen als presentatie waarbij Keynote een heel dashboard scherm maakt met de huidige dia, de volgende dia, de tijd, de aantekeningen bij de bladzijden, de microfoon sterkte enz. Je praat tegen je scherm, klikt wat met je muis en dan heb je vanzelf een mooie video.
Ik wil graag “live” praten bij de presentaties dus maak ik fimpjes die ik kan laten zien en waar ik iets bij kan zeggen, maar die op zich ook zelfstandig te volgen moeten zijn zonder gesproken tekst. Een paar voorbeelden hieronder.
Deze Minkowski diagram generator is zeer geschikt om te gebruiken op een digibord tijdens de lessen relativiteit. Ook kunnen de plaatjes worden opgeslagen om te gebruiken in toetsen of opdrachten. Het geheel is zeer geschikt ter ondersteuning van de docent en niet zo geschikt voor zelfstudie (hoewel het wel gebruikt zou kunnen worden in al dan niet digitaal lesmateriaal).
Op zich wijst het programma zichzelf maar hierbij toch even kort de belangrijkste knoppen.
Aan de linker zijde staan drie groepen instellingen:
diagram instellingen
snelheid
punten
Deze drie instelling kunnen ook uitgezet worden zodat er op een digibord een rustig beeld ontstaat.
Diagram instellingen
Standaard zijn er 4 kwadranten met 4 rasterlijnen, met de schuif kan je dit aanpassen.
Het stilstaand stelsel (restframe) is zwart en is de basis van het diagram.
Het bewegend stelsel (movingframe) is blauw.
Rasterlijnen kunnen aan- en uitgezet worden, evenals de licht assen (light axes).
Het aanvink vakje links boven zorgt er voor dat de diagram instellingen uit beeld verdwijnen (hoewel de knoppen nog wel gebruikt kunnen worden).
Snelheid
De snelheid staat standaard op 0,6c maar kan hier aangepast worden. Met de schuif is de snelheid ook te veranderen (het diagram verandert dan mee).
De bèta en de gamma worden automatisch berekend.
Het aanvink vakje links boven zorgt er voor dat de snelheid instelling verdwijnt (hoewel de knop nog wel gebruikt kan worden).
Punten
Er zijn twee punten in de grafiek te zetten. Een groene en een rode. De punten staan standaard in het stilstaande (zwarte) stelsel. De waarde in het bewegend stelsel worden wel getoond. Dit betekent dat als je de snelheid aanpast de punten vast staan in het zwarte stelsel.
Punten kunnen ook vastgezet worden aan het bewegend stelsel (Lock to moving frame) waarbij de punten mee bewegen met het blauwe stelsel als de snelheid verandert.
Door elk punt kunnen ook de lichtassen getekend worden. (Light axes through point).
De aanvink vakjes achter de coördinaten zorgen ervoor dat er hulplijnen worden getoond om de coördinaten af te lezen (hier de groene in het bewegend stelsel en de rode in het stilstaand stelsel).
Het aanvink vakje links boven zorgt er voor dat de diagram instellingen uit beeld verdwijnen (hoewel de knoppen nog wel gebruikt kunnen worden).
Hierboven een digibord instelling met alleen de snelheid zichtbaar (en de twee andere aanvink vakjes zijn nog net te zien).
Als het window van maat verandert past het diagram zijn afmetingen aan door het window te refreshen.
Opslaan van een diagram met de rechtermuis klikken op plaatje en kiezen voor ‘Opslaanals‘.
Het programma werkt in Chrome en Firefox onder iOS en Windows. Het werkt ook op tablets (ook met Chrome op Android) maar dan is het scherm vaak wat klein. Technisch werkt het vaak ook op een telefoon maar dan is het scherm echt te klein om iets mee te doen. Voor gebruik op een telefoon kunnen diagrammen ook als plaatje gegeven worden dan kan een leerling inzoomen waar nodig.
Er kunnen in verschillende tab bladen verschillende diagrammen voorbereid worden.
Afbeeldingen maken proefwerken en lesmateriaal aangenamer, leuker, nuttiger, … Maar het maken van afbeeldingen is niet zo eenvoudig voor de meeste docenten. En beschikbaar materiaal dat je mag gebruiken (de juiste licentie heeft) is ook niet makkelijk te vinden.
Op dit moment komt het onderwerp elektriciteit weer langs en heb ik tekeningen nodig van schakelingen. Ik vraag me af hoe collega’s dat organiseren. Zelf maak ik soms een tekening met zwarte stift (een schets eigenlijk) die in dan scan. Of ik maak een afbeelding met Keynote of Powerpoint.
Mobiele telefoons waren er wel en er waren ook leerlingen met mobiel internet. Dit was de periode dat ik met leerlingen (klassen eigenlijk) berichtjes uitwisselden via Twitter (link).
Volgens mij is Twitter er inmiddels bij leerlingen helemaal uit. In deze tijd waren mobiele telefoons nog niet echt een obstakel in de klas. Leerlingen hadden hem bij zich maar meestal in de tas. Ik liet ze soms een Socrative maken waarbij ik blij was als de helft mee kon doen (geschikte telefoon, geschikte data verbinding). Er waren nog geen telefoon tassen (en die waren ook niet nodig).
Maar weer even terug naar Anne. In elke klas was er wel een leerling die de mobiel graag in de hand wilde houden. Maar ik kan me niet herinneren dat Anne zo was. Anne was een prettige leerling die in de les deed wat er van een leerling verwacht werd. Maar met 25000 tweets is er denk ik ook een deel aan mij als docent voorbij gegaan.
Een paar weken geleden hebben 5V leerlingen presentaties gegeven als afsluiting van een project. De leerlingen hadden in groepjes samen wel 200 tot 300 uur aan een onderzoek of ontwerp gewerkt, de resultaten in een mooi verslag verwerkt en dan moeten ze proberen om in 10 minuten de essentie van al het werk samen te vatten.
De presentaties zaten meestal netjes in elkaar. De leerlingen maken een Powerpoint presentatie of een Prezi en vertellen hun verhaal. En hoewel het allemaal keurig in elkaar zat was er na afloop toch een wat onbestemd gevoel. De presentaties waren niet … niet … ehhh tsja wat was er eigenlijk niet. Met een rubric in de hand hadden ze het allemaal best goed gedaan. En toch was daar het onbestemde gevoel.
Na afloop komen we tot de volgende bevindingen. En dat was natuurlijk niet voor elk groepje en/of niet voor elk groepje in dezelfde mate.
Leerlingen vertellen vooral over het proces. Ze geven vrij chronologisch aan welke stappen ze doorlopen hebben van onderzoeksvraag tot conclusie.
De leerlingen werken niet overdreven met bullet points, maar hadden toch wel veel en soms onnodige tekst op de dia’s staan.
Leerlingen vertellen wel wat ze onderzocht hebben maar geven niet aan wat ze uit een onderzoek hebben meegenomen.
Nu we scherper hadden wat we verbeterd willen zien bij een volgend project komt de vraag hoe we leerlingen dat moeten vertellen.
We besluiten om de leerlingen in de eerste les na de presentaties de volgende opdracht te geven:
Bekijk één van de volgende twee TED talks. Denk dan nog eens terug naar je eigen presentatie. Noteer wat je opvalt. De komende les praten we hier met elkaar over, bespreken we jullie presentatie en hoor je welk cijfer we gegeven hebben.
Leerlingen komen vervolgens heel scherp tot het inzicht waarom deze presentaties anders zijn. En wat zij daar van vinden. Een selectie uit de opmerkingen:
begin interessant, dan heb je altijd de aandacht
veel voorbeelden uit de praktijk
veel foto’s/beeldmateriaal
duidelijk verstaanbaar
goed tempo in het verhaal
goede opbouw
er relaxed bij staan
emotie in verhaal brengen
enthousiasme (“ze gaf er om”)
spreken vanuit overtuiging
minder slides
weinig tekst gebruiken op slides
vloeiend verhaal maken
conclusie is veelal een reactie op een anekdote aan het begin
emotie in het verhaal
filmpjes (kort) als het kan
humor
“persoonlijk contact” met publiek (knap gedaan!)
spreker heeft ruimte om zich heen op podium
geen inhoudsopgave direct beginnen met probleem
wist waar ze het over had
nadruk op de juiste momenten (weten wat belangrijk is)
veel data beschikbaar hebben en het juiste gebruiken
alleen plaatjes en illustraties (geen tekst)
beeldscherm voor de spreker zodat je niet steeds hoeft om te kijken
humor en toch serieus
raam open zetten (komt niet direct uit TED)
positief
leuk verteld
boeiend verteld
duidelijk verhaal voor publiek
praten vanuit herkenning
Nadat deze gedachten allemaal al op tafel lagen was het makkelijker om de leerlingen feedback te geven op hun eigen presentatie. Veel punten hebben ze nu zelf ook al gesignaleerd. We praten wat over hun presentatie en geven bij iedereen enkele punten ter overweging:
maak gebruik van het STARR-model om situaties te beschrijven (in de TED talks doen ze dat heel mooi)
noem van (voor)onderzoeken alleen bruikbaar resultaat als dat nuttig of nodig is
richt je presentaties vooral op je (eind)product en niet zozeer op het proces.
geef je dia’s geen titels (het woord “Conclusie” met daaronder de conclusie)
Het terug kijken van de leerlingen is uitzonderlijk goed gegaan. Ik ben trots op de kritische manier waarop de leerlingen hun eigen werk bekijken. Zoals ik er nu naar kijk denk ik dat de feedback op deze manier tot goede verbeteringen zal leiden bij een volgende presentatie. Over een paar maanden zijn er weer presentaties gepland. Ik ben benieuwd.
Salman Khan geeft zijn visie op het onderwijs met zijn presentatie “Let’s use video to reinvent education”. De KahnAcademy is inmiddels een enorme steun voor (vooral Amerikaanse) kinderen die worstelen met wiskunde. Er zijn inmiddels meer dan 2200 filmpjes waarin een klein deel van de wiskunde wordt uitgelegd en leerlingen kunnen de filmpjes bekijken, stopzetten, nogmaals bekijken, … totdat het onderdeel duidelijk is.
De Kahn Academy heeft inmiddels ook een heel leerling volgsysteem waarbij van elke leerlingen gevolgd kan worden welk onderdeel ze wel en wel onderdeel ze nog niet begrijpen.
Leerlingen krijgen vaak opdrachten waarbij ze een verslag moeten maken van hun ervaringen. De docent bekijkt het verslag, stelt nog wat vragen, leerlingen maken het verslag nog wat beter en krijgen een cijfer.
Bij het hele proces is er contact tussen docent en leerling. Er is geen contact tussen leerlingen onderling. Waarom eigenlijk niet? Kunnen leerlingen de verslagen niet van elkaar nakijken? Is het lezen van verslagen van anderen niet leerzaam?
Ik heb wel eens bedacht dat leerlingen elkaars verslagen zouden moeten nakijken, maar zag toen erg op tegen de organisatie daarvan. De verslagen moeten rond gaan, en niet zoekraken, weer terug komen, en aangevuld worden. Met papier is dat een lastig traject en moet het beoordelen ook eigenlijk voor een groot deel in de les gedaan worden.
Als een digitaal verslag beoordeeld kan worden, eventueel thuis, dan is de organisatie wellicht eenvoudiger en de kans op zoekraken van verslagen kleiner. Uiteindelijk heb ik een klas digitale verslagen laten maken van een praktische proef die te veel tijd kost in een les (ongeveer 3 dagen). De verslagen hebben ze van elkaar beoordeeld en de gestelde vragen online beantwoord. Hiervoor heb ik een (gratis WordPress) weblog gebruikt.
De opdracht
Bij het natuur- en scheikunde onderwerp Stoffen hebben leerlingen gekeken naar stofeigenschappen, faseovergangen, scheidingsmethoden, enz.
De halve klas heeft als opdracht om een schaal te vullen met water, hier zout in op te lossen tot er zout op de bodem bleef liggen, er omgekeerd een grote (Bravilor) koffiefilter in te zetten en dan te kijken wat er gebeurt.
De andere helft van de leerlingen neemt twee glazen gevuld met water, ook hier zout in op lossen, de glazen op een dienblad zetten en er een touwtje tussen spannen en dan ook gaan waarnemen.
Beeldcitaat
Het verslag
Het verslag in de tweede klas is nog redelijk eenvoudig.
Een (passende) titel
Een tekening (in dit geval een foto)
Wat heb je gedaan
Wat heb je gezien
Wat heb je geleerd
De beoordeling
Leerlingen kregen de opdracht om een verslag van een andere leerling te lezen (ik heb de leerlingen zo veel als mogelijk gekoppeld aan een verslag van de andere proef) en er een commentaar bij te zetten met 2 positieve opmerkingen en 2 verhelderende vragen.
Laatste reactie
Daarna gingen leerlingen terug naar hun eigen verslag. En daar moesten ze een commentaar plaatsen met een reactie op de vragen. En als het nodig was konden de leerlingen ook nog hun eigen verslag verbeteren.
Wat ging goed en wat kan beter?
Leerlingen hebben nog weinig ervaring met het werken online en hebben ook zelf geen weblog. Daarom heb ik besloten om een centrale weblog te gebruiken waar alle verslagen verzameld worden.
Voor de weblog heb ik gebruik gemaakt van een gratis WordPress weblog (wordpress.com) met een “foto” thema (Duotone). Dit thema toont een foto (één) waarbij de achtergrond zich aanpast aan de kleurstelling van de foto met daaronder de tekst. Helaas is het niet zo goed te printen, maar online ziet het er mooi uit.
Bij een WordPress weblog kan je aangeven dat je ook berichten kan plaatsen door een email te sturen naar een speciaal email adres (Dashboard, Mijn Blogs en dan aanklikken “Post by email”). Leerlingen hebben hun verslag dan ook naar mijn school mail gestuurd. Een mail met de titel van het verslag bij het onderwerp, een foto als bijlage, en de tekst van het verslag in het bericht. Na een korte controle op ongewenste toevoegingen (achternamen, leeftijd, …) heb ik de mail doorgestuurd (bij doorsturen wordt de bijlage ook doorgestuurd, wel even FW: verwijderen en het mailadres uit het bericht). Het verslag staat daarmee direct online. De titel, een foto en de tekst.
Beeldcitaat
Beeldcitaat
Voor het plaatsen van de verslagen heb ik alle gemailde verslagen dus eenmaal moeten openen, snel bekeken op rariteiten en daarna door moeten sturen naar het speciale emailadres. Dit kost weinig tijd (en gebeurt niet bij de weblog maar met het school mailprogramma).
De leerlingen hebben het te beoordelen verslag opgezocht, gelezen en over het verslag 2 positieve opmerkingen en 2 vragen geplaatst als reactie onder het verslag. Het is opvallend hoe scherp leerlingen het verslag bekijken. Als het verslag rammelt dan zien ze dat ook direct en stellen er vragen over.
Vervolgens hebben de leerlingen de vragen over hun verslag beantwoord (eveneens in een reactie onder het verslag).
Beeldcitaat
De verslagen zijn pas na de deadline geplaatst (gemaild) en de reacties heb ik ook pas na de deadline goedgekeurd (als moderator van de weblog kan je aangeven dat reacties goedgekeurd moeten worden voor plaatsing online). Omdat ik als moderator de reacties moet goedkeuren krijg ik elke reactie ook gemaild (dat heb ik zo in gesteld in WordPress) zodat ik een goed overzicht heb van de voortgang.
Tot slot heb ik de verslagen en de reacties beoordeeld. Hiervoor heb ik een Google Documents bestand gebruikt zodat ik thuis en op school aan de beoordeling kon werken. Elke stap heeft een korte reactie gekregen van mij en een aantal punten (5 voor het verslag, 2 voor de reactie, 2 voor het antwoord, en 1 voor de moeite = maximaal een 10, met 1 punt aftrek voor elke gemiste deadline). Mijn reactie (met cijfer) heb ik niet online gezet maar naar de leerlingen gemaild.
Leerlingen vinden het in eerste instantie niet zo’n goed idee om het verslag online te zetten. Maar vinden het toch wel mooi als het daar zo staat. Ook ervaren ze hoe een reactie geplaatst wordt en hoe een persoonlijke reactie aankomt en dat het fijn is als er in de reactie eerst iets positief staat.
Het gehele proces heeft zich buiten de les afgespeeld. Na het geven van de opdrachten en het stellen van deadlines zijn leerlingen thuis aan de slag gegaan. Er hebben zich geen technische problemen voorgedaan met de WordPress software. Eén leerling heeft een deadline (op zondag nacht) gemist door computerproblemen thuis maar dat maandag op school alsnog hersteld.
Al met al is het een succesvolle onderneming geweest die voor herhaling vatbaar is. Het is mooi om te zien dat leerlingen ook thuis serieus aan het werk zijn. Het gehele project heeft ongeveer 4 weken geduurd (herfstvakantie voor het uitvoeren van de proef, en dan nog 2 keer een week voor de reacties). Door de deadlines ruim te stellen (bijna een week) heeft bijna iedereen de deadlines gehaald wat voor de voortgang van het project wel erg prettig is.
De verslagen zijn hier te bekijken. Aan de verslagen (en dan vooral de foto’s) is ook goed te zien wie niet goed gepland heeft. Sommige foto’s zijn niet na 2 of 3 dagen gemaakt maar bijna direct na het starten van de proef. Sommige leerlingen zijn ook slordig en hebben de koffiefilter of het touwtje zoek gemaakt dat ze hebben gekregen om de proef uit te voeren.
WordPress is één van de vele software programma’s voor een weblog. Veel ISP’s (Internet Service Providers) geven de gebruikers de mogelijkheid om een weblog te gebruiken op hun site, soms met behulp van WordPress, soms met andere software. Ook zijn er vele online mogelijkheden om een weblog te beginnen (Blogger van Google, Typepad, Posterous, …).
Waarom dan hier aandacht voor WordPress? Vooral omdat ik van de andere programma’s niet genoeg afweet. BernardBlogt draait bijvoorbeeld met WordPress software. De belangrijkste reden dat ik hier aandacht geef aan een weblog is omdat een weblog (waarschijnlijk alle soorten weblogs) zo goed inzetbaar zijn in het onderwijs. Eerder schreef ik over leerligen die een weblog gebruiken bij het vak natuur- en scheikunde (Bloggen bij natuur- en scheikunde) en over het verwerken van een stadswandeling (Kunnen leerlingen verslag stadswandeling online zetten?). In volgende berichten zal ik nog enkele voorbeelden bespreken.
Een weblog is in de basis een plaats waar berichten getoond worden gesorteerd op datum (het nieuwste bericht bovenaan). Een logboek, een dagboek, of hoe je het wilt noemen. Maar WordPress heeft meer mogelijkheden en je kan er ook redelijk eenvoudig een “normale” website mee opzetten door gebruik te maken van de bladzijden die bovenin een vaste plaats krijgen.
Voordelen WordPress
Open source en daarmee gratis te gebruiken en te installeren op elke server. Bij veel providers kan je de software laten installeren (“One click install”). Downloaden op WordPress.org.
WordPress levert een gratis te gebruiken variant online aan. Je kunt extra opties kopen, vooral geheugenruimte (eerste 3Gb is gratis), een eigen domein, … maar dat is vaak lange tijd niet nodig (BernardBlogt gebruikt nog steeds de gratis versie).
WordPress heeft inmiddels een ingebouwde “mu” versie (voorheen was dit een los project). Een MultiUser (mu)versie gebruikt de software op de server om onbeperkt hoeveel weblogs aan te sturen. Dus iedere docent en alle leerlingen een eigen weblog binnen de instelling met slechts 1 te onderhouden softwarepakket.
WordPress heeft enorm veel verschillende Thema’s en vooral leerlingen kunnen daar lange tijd mee bezig zijn voordat ze een keuze maken.
Een “export” gemaakt van de weblog? Dan kan je die in elke andere wordpress weblog weer “importeren”.
In principe is een weblog “publiek”, maar je kan ook een besloten weblog maken (mensen moeten dan uitgenodigd worden).
Bij WordPress.com kan je ook berichten plaatsen door een email te sturen naar je weblog. Ook kan je bellen (naar Amerika) om een bericht te plaatsen.
Maar wat kan je nu met een weblog?
Informatie voor/over je mentorklas.
Informatie over je vak.
Leerlingen maken hun (boek)verslagen/werkstukken online.
Docenten maken een website met extra uitleg en/of extra opdrachten over een onderwerp.
Leerlingen verwerken “iets” uit de les online.
Nog geen weblog? Open dan eens een gratis weblog online, bekijk hoe simpel het werkt en de ideeën voor gebruik in de les komen vanzelf.
Op TED.com zijn vele honderden presentaties te zien over zeer uiteenlopende onderwerpen. Techniek, biologie, milieu, economie, enz. Het mooie aan deze website is dat alle presentaties een creative commons licentie hebben en (legaal) gedownload mogen worden. En sommige kunnen zo in de klas gebruikt worden. Anderen zijn meer geschikt als inspiratie.
TED begeleid de presentatoren vaak goed, zodat de presentaties in korte tijd veel informatie geven en vaak mooi gebruik maken van beelden. De presentaties kunnen ook gebruikt worden om met leerlingen te praten over hoe je een presentatie zou kunnen geven.
Bernard Blogt 